شنبه، تیر ۳۱، ۱۳۸۵

نامهای ستارگان

ما فارسی زبانان در آسمان نامهای گوناگونی را به کار میبریم. نامهای عربی، فارسی و حتی لاتین(منظورم انگلیسی نیست). برخی از این نامها، دارای معادلهایی دیگری نیز هستند. مانند شباهنگ برای شِعرای یمانی، خرس بزرگ برای دب اکبر و .... بعضی نیز اسامی منحصر به فرد اعم از عربی، فارسی یا لاتین دارند. مانند راس الغول، خوشه پروین یا کاستور و پولوکس. هیچ کس نام دیگری برای راس الغول به کار نمی برد، چون برای دیگران شناخته شده نیست. یا از معادلهای عربی یا فارسی برای کاستور و پلوکس استفاده نمی شود چون برای کسی مفهوم نیست. البته در این میان نامهایی نیز هستند که معادلهای متفاوتشان برای همه آشناست، مانند خرس بزرگ یا شیر یا گاو. ولی این نامها با همان معادل عربی، مانند دب اکبر یا اسد یا ثور. با استفاده از معادلهای عربی این نامها، شنونده با مفهوم سخن گوینده آشناتر بوده، تاکیدی نیز بر اسطوره ای بودن موضوع بحث دارد. صرف عربی بودن این نامها نمی تواند دلیلی برای عدم استفاده از آنها باشد. با کمی دقت بیشر متوجه می شویم که نامهای بین المللی بسیاری از ستارگان و حتی صور فلکی، مشتق از همین نامهای عربی و لاتین است. مانند Algol, Centaurus, Aldabaran, Betelgeuse ....

شنبه، تیر ۲۴، ۱۳۸۵

Astronomy Daily

today in astronomy & space science

Year 1972 - Pioneer 10 becomes the first spacecraft to enter the asteroid belt. On 3 December 1973 it passed within 130,354 km (81,000 miles) of Jupiter's cloud tops , obtaining the first close-up images of the planet and charting the intense radiation belts and magnetic field. Pioneer 10 is headed in the general direction of the star Albebaran in the constellation Taurus. At a distance of 68 light years, the spacecraft travelling at 132,000 kph (82,000 mph), will take about 2 million years to reach it

جمعه، تیر ۲۳، ۱۳۸۵

Astronomy Daily

today in astronomy & space science
Year 1965 - US Mariner 4 spacecraft flies by Mars, taking the first close-up photos of another planet. It passes within 9,846 km (6,118 miles) of the planet and the photographs cover about 1% of the surface

in the sky - local date & time
Tue 18 Jul 10:30 AM : Mercury is in inferior conjunction with the Sun
Thu 20 Jul 11:30 AM : The Moon is 0.53° northwest of the center of the bright open star cluster M45, the Pleiades, in Taurus
Fri 21 Jul 12:30 AM :Venus is 1.5° south of the open cluster M35 in Gemini
Fri 21 Jul2:30 AM :The Sun enters the constellation of Cancer at ecliptic longitude 118.08°
Sat 22 Jul5:30 AM:Maximum lunar libration of 8.7°

باشگاه نجوم

اولین جلسه باشگاه نجوم ارومیه به میمنت و مبارکی 22 تیر ماه، ساعت 1730 تا 1900 در خانه جوان ارومیه برگزار شد. جلسه با صحبتهای هادی طباطبایی در مورد تکنیکهای رصدی و آماده شدن برای رصد آغاز شد(حدود 1 ساعت). سپس توضیحاتی در مورد انجمن نجوم اولدوز و برنامه باشگاه داده شد. تاکید بر جدایی باشگاه از اولدوز بخش اصلی این ماجرا بود. تاکید شد که جلسه بعدی از کارهای افراد شرکت کننده استفاده شود که به نظر عملی می آمد. صحبتهایی نیز درباره فعالیتهای عمومی سازی نجوم شد که بعضی از دوستان از کانال آشنایانشان در مراکز گوناگون پی گیری خواهند کرد. در مورد قطعه زمینی که شورای شهر در اختیار اولدوز گذاشته نیز پی گیری انجام خواهد شد تا تملیک و سپس با ساختمان تعویض شود. به نظرم اگر بتوانیم نجوم را به میان مردم ارومیه ببریم با اقبال خوبی مواجه شود و باشگاه بهتر و پر جمعیت تر برگزار شود. تا فراموش نشده، افراد حاضر 12 مرد و 8 زن بودند.

چهارشنبه، تیر ۲۱، ۱۳۸۵

Astronomy Daily

today in astronomy & space science

1988 - USSR launches the Phobos 2 spacecraft. It arrives at Mars on 29 January 1989, measures the Martian atmosphere and photographs both Mars and its satellite Phobos. Contact with the craft was lost on 27 March 1989, preventing the planned deployment of a Phobos lander the following month

اولین جلسه باشگاه نجوم ارومیه

فردا اولین جلسه باشگاه نجوم ارومیه توسط انجمن نجوم آماتوری اولدوز برگزار میشه. ساعت 17:30 تا 19:00 در محل فرهنگسرای جوان ارومیه.

دوشنبه، تیر ۱۹، ۱۳۸۵

AstronomyDaily

today in astronomy & space science
1962 - US launches Telstar 1 satellite, the first active real-time communications satellite. It makes the first direct television broadcasts to Europe

بدون شرح

لبخند می زنم به تو، توی سفینه ام
از پشت گریه های گم ماهواره ها
تا در میان بستر سیاره ات زمین
لبریز خواب من بشوی تا دوباره ها

انگار غصه ای وسط چشم های توست
انگار پشت پنجره دلواپسی هنوز
لبخند می زنم به تو پشت تلسکوپم
اما نشسته ای به خیال کسی هنوز

باید به جان این همه سیاره های کور
امشب مدار چشم چپت را رصد کنم
توی گزارشم به کمین گاه مرکزی
غم های ذهن گنگ تو را مستند کنم

هر شب زمینی کوچولو! فکر می کنم
اینجا برای از تو نوشتن فضا کم است
بر خاک های خسته ی منظومه های دور
جای حضور خیس دو تا رد پا کم است

«- فردا زمین ضمیمه ی مریخ می شود»
با چشم های خسته نوشت و سکوت کرد
«بدرود مو بلند زمینی که عاشقت
در یک سیاهچال فضایی سقوط کرد»
با تشکر از لیلی که این شعر حمید سهرابی رو برام فرستاد.

یکشنبه، تیر ۱۸، ۱۳۸۵

Astronomydaily

today in astronomy & space science
1979 - Voyager 2 makes its closest approach to Jupiter. The spacecraft passes within 570,000 km (350,000 miles) of Jupiter's cloud tops and then heads for Saturn. High resolution photos of Jupiter's moon Europa lead to the belief that the moon is completely covered with a deep water ocean capped with a surface ice layer less than 30 km (18 miles) thick

in the sky (local date & time)
Sun 9 Jul 4:30 PM: Mars (heliocentric longitude 162.1°) and Uranus (heliocentric longitude 342.1°) are at heliocentric opposition
Tue 11 Jul6:32 AM: Full Moon. July's full Moon is known in folklore as the Hay or Thunder Moon
Tue 11 Jul6:47 AM: Jupiter's Galiliean moon Ganymede disappears into eclipse by Jupiter's shadow
Thu 13 Jul8:30 AM: Neptune is 2.9° north-northwest of the Moon
Thu 13 Jul9:30 PM: The Moon is at perigee, subtending an angular size of 32' 48" from a distance of 364,289 km (226,359 miles)
Sat 15 Jul2:30 AM: Uranus is 0.38° north of the first magnitude star Antares, α (alpha) Scorpii. An occultation occurs in southeast Asia and the southern tip of South Africa
Sat 15 Jul11:57 PM: The Moon is at the ascending node (longitude 357.5°)
Mon 17 Jul10:42 PM: Last Quarter Moon
توضیح: مدتی پیش از سایت Astronomydaily مطالبی رو ترجمه می کردم و اینجا مینوشتم. مدتیه به دلیل مشغله و تنبلی نتونستم ادامه بدم. تا زمانی که فرصت ترجمه رو داشته باشم، اصل مطلب رو اینجا کپی می کنم. امیدوارم سایت مربوطه خفتمو نچسبه.

شنبه، تیر ۱۷، ۱۳۸۵

كليد آسماني

يافتن صورتهاي فلكي با استفاده از دب اكبر
يافتن صورت هاي فلكي و آشنا بودن با مكان و شكل كلي آنها از ابتدايي ترين و در عين حال مهمترين كارهايي است كه هر منجم آماتور بايد انجام بدهد. اما براي همين كار ساده و ابتدايي نيز داشتن كليد راهنما بسيار كارگشا است.
شايد از مهمترين كليدهاي راهنماي شما در يافتن صور فلكي آسمان، صورت فلكي دب اكبر باشد. استفاده و كمك از اين صورت فلكي به سادگي مي توانيد 8 صورت فلكي دیگر را بيابيد و البته در آينده با استفاده از همين 8 صورت فلكي، صورتهاي ديگر را خواهيد يافت. ابتدا با خود دب اكبر شروع كنيد. يافتن 7 ستاره اين صورت فلكي معروف به آبگردان كار مشكلي نيست و بايد بتوانيد تنها با نگاه كردن به سمت منطقه شمالي آسمان اين هفت ستاره را بيابيد. جالب است بدانيد كه هر هفت ستاره اين آبگردان نام خاصی دارند به این ترتیب:
α - دُبه، β - مراق، γ - فخذ ،δ - مغرز، ε - جون، ζ - عناق، η - قائد.
Image and video hosting by TinyPic
نخست ستاره قطبي و صورت فلكي دب اصغر
براي يافتن اين ستاره كافي است ستاره β ( مراق) را به α ( دبه ) وصل كنيد و به اندازه پنج برابر اين فاصله، ادامه دهيد، به ستاره قطبي مي رسيد. ستاره قطبي درخشان ترين ستاره از صورت فلكي دب اصغر است. شكل كلي صورت فلكي دب اصغر - اندازه زيادي همچون صورت فلكي دب اكبر است، كمي كوچكتر و با ستارگاني كم نور تر.
Image and video hosting by TinyPic
دیگر صورت فلكي كه يافتن آن با کمک دب اكبر، آسان است، صورت فلكي عواست. پرنورترين ستاره اين صورت فلكي، سماك رامح، ستاره اي از قدر 06/0- و به رنگ زرد طلايي است كه در فهرست هاي ستاره اي از نظر درخشندگي ظاهري، چهارمين ستاره آسمان است . براي يافتن اين ستاره كافي است دسته آبگردان دب اكبر را با همان انحناي دسته ادامه داده، اولين ستاره پرنوري كه بر سرراهمان قرار مي گيرد سماك رامح است، خود صورت عوا هم هر چند كه صورت فلكي بزرگیست، اما يافتنش اندکي مشكل است كه البته با استفاده از نقشه هاي ستاره اي و کمی دقت ، حتما آن را خواهيد يافت.
Image and video hosting by TinyPic
انحنايي را كه از دسته آبگردان شروع كرده بوديد و به سماك رامح رسيده بود را همچنان ادامه دهيد. به ستاره ای سفيد و درخشان مي رسيد از قدر صفر. اين ستاره از ديدگاه درخشندگي ظاهري پانزدهمين ستاره سراسر آسمان است و نامش سماك اعزل ، پرنورترين ستاره از صورت فلكي سنبله است. سنبله صورت فلكي پهناوریست كه براي يافتنش به کمی دقت نياز مندید. سنبله از صور فلكي دايره البروجي است.
Image and video hosting by TinyPic
صورت فلكي ذات الكرسي با ستارگان درخشان و شكل مشخصش، شايد نياز چنداني به راهنما نداشته باشد. اما به هر حال براي آنانكه مطمئن ترين راه ها را راههاي راهنما دار مي دانند، همچنان دب اكبر راهنماي خوبي است. از زتاي دب اكبر ( يعني عناق ) خطي به ستاره قطبي وصل كنيد و آن را ادامه دهيد. به اندازه تقريبي خط "ستاره قطبي – عناق" از ستاره قطبي گذر كنيد به صورت فلكي ذات الكرسي كه به شكل M يا W در آسمان ديده مي شود خواهيد رسيد.

Image and video hosting by TinyPic
قيفاووس ، صورتي فلكي است كه گاه يافتن آن حتي براي آنهاكه سابقه بيشتري در نجوم دارند نيز مشكل است، كم نوري نسبي ستارگان آن، گستردگي و نيز قرار گرفتن در مسير راه شيري همه از عواملي است كه يافتن آن را سخت مي كند. براي يافتن اين صورت فلكي دو ستاره α و β دب اكبر را به هم وصل كنيد و آن قدر ادامه دهيد تا به ستاره قطبي برسيد. حال اين خط را به همان اندازه α دب اكبر-ستاره قطبي ادامه دهيد، به ستاره معروف دلتا-قيفاووس مي رسيد. معروفيت اين ستاره در تغيير نورانيت آن است بنابراين تعجب نكنيد اگر گاهي اين ستاره را درخشان مي بينيد و گاهي خيلي كم نور.
Image and video hosting by TinyPic

اكنون به سراغ آن دسته از صوَر فلكي برويم كه كمي دورتر هستند و شايد در شب هاي فصل تابستان نتوانيد آنها را ببينيد. ستاره دلتا دب اكبر(مغرز) را به آلفا دب اكبر(دبه) وصل كنيد و حدود 4 برابر آن ادامه دهيد. ستاره اي بسيار پرنور به نام عيوق(آلفاي ارابه ران) را مي بينيد. اين ستاره با قدر 05/0+ ششمين ستاره پرنور آسمان است. صورت فلكي ارابه ران هر چند صورت بزرگيست اماشكل پنج ضلعي آن به خوبي در آسمان پيداست و مشكل چنداني براي يافتن آن نداريد.
Image and video hosting by TinyPic

صورت دو پيكر يا دوقلوي آسماني هم صورت فلكیي است كه براي يافتن آن مي توانيد از دب اكبر استفاده کنید. کافیست دلتای دب اکبر(معرز) و بتاي دب اكبر ( مراق) را به يكديگر وصل كنيدو حدود سه برابر آن را ادامه دهيد به اين ترتيب ستاره درخشان بتا از صورت فلكي دو پيكر ( جوزا ) را مي بينيد. با استفاده از ستارگان درخشان دو پيكر و مراجعه به نقشه ستاره اي می توانید كل اين صورت فلكي را بیابید.
Image and video hosting by TinyPic

و بالاخره شير آسماني، صورت ديگري است كه يافتن آن از طريق دب اكبر آسانست. اگر ستارگان دلتا و گاماي دب اكبر را به هم وصل كنيد و از سوي گاما به اندازه تقريبي 8 برابر ادامه دهيد به ستاره به نسبت سرخرنگي به نام قلب الاسد مي رسيد. آلفاي اسد ( شير ) با قدر 35/1+ از ستارگان پرنور آسمان است. بر فراز اين ستاره، پنج ستاره كم نور تر با آرايشي به شكل يك علامت سئوال ديده مي شود كه در اصل سر شير را تشكيل مي دهد و كمي دورتر و در سوي چپ اين علامت سئوال، مثلثي قائم الزاويه كه انتهاي تنه شير را مي سازد ديده مي شود.
Image and video hosting by TinyPic

اكنون با استفاده از صورت فلكي دب اكبر 8 صورت فلكي ديگر را يافته ايد كه البته با هر يك از اين صوَر، تعدادي صورت ديگر را خواهيد يافت. به اين ترتيب، مجموعه اي از صوَر فلكي را مي توانيد بيابيد و اندك اندك در شناخت آنها مهارت هاي لازم را بيابيد.
برای مطالعه انگلیسی این مطالب و یافتن مراجع انگلیسی، اینجا را ببینید

پنجشنبه، تیر ۱۵، ۱۳۸۵

حروف الفبای یونانی

α- آلفا
β- بتا
γ- گاما
δ- دلتا
ε- اپسیلون
ζ- زتا
η- اتا
θ- تتا
ι- یوتا
κ- کاپا
λ- لاندا
μ- مو
ν- نو
ξ- کسی
ο- اومیکرون
π- پی
ρ- رو
ς- Final Sigma
σ- سیگما
τ- تاو
υ- اوپسیلون
φ- فی
χ- خی
ψ- پسای
ω- امگا

چهارشنبه، تیر ۱۴، ۱۳۸۵

اولدوز

در مورد اولدوز چیزی ننوشته بودم تا حالا، راستیتش نمیدونستم آخر عاقبتش چی میشه. من خودم آدم تنبلی هستم، رو همین حساب تا دور و بریام به اندازه کافی جرقه نزنن، موتورم روشن نمیشه و چون موتورم روشن نشده بود، گفتم اینجا چیزی ننویسن که بعد بخوام تکذیب کنم یا توضیح اضافه بدم.
خلاصه، قراره این انجمن اولدوز تو ارومیه کار نجومی بکنه. روز جهانی نجوم رو 2 ماه پیش برای بار اول تو ارومیه برگزار کردیم و از 22 تیر ماه قراره باشگاه نجوم ارومیه شروع بشه. از منجمان ارموی دعوت میکنم تو برنامه شرکت کنن. به احتمال زیاد ساعت 5-7 روز 22 تیر در خانه جوان ارومیه.

شنبه، تیر ۱۰، ۱۳۸۵

گلزار ادب

معلم خوب و دوست عزیزم دکتر محمد رضا (پژمان) نوروزی وبلاگی به نام گلزار ادب ساخته، براش آرزوی موفقیت موفقیت می کنم و امیدوارم این راه رو ادامه بده.