شنبه، تیر ۱۷، ۱۳۸۵

كليد آسماني

يافتن صورتهاي فلكي با استفاده از دب اكبر
يافتن صورت هاي فلكي و آشنا بودن با مكان و شكل كلي آنها از ابتدايي ترين و در عين حال مهمترين كارهايي است كه هر منجم آماتور بايد انجام بدهد. اما براي همين كار ساده و ابتدايي نيز داشتن كليد راهنما بسيار كارگشا است.
شايد از مهمترين كليدهاي راهنماي شما در يافتن صور فلكي آسمان، صورت فلكي دب اكبر باشد. استفاده و كمك از اين صورت فلكي به سادگي مي توانيد 8 صورت فلكي دیگر را بيابيد و البته در آينده با استفاده از همين 8 صورت فلكي، صورتهاي ديگر را خواهيد يافت. ابتدا با خود دب اكبر شروع كنيد. يافتن 7 ستاره اين صورت فلكي معروف به آبگردان كار مشكلي نيست و بايد بتوانيد تنها با نگاه كردن به سمت منطقه شمالي آسمان اين هفت ستاره را بيابيد. جالب است بدانيد كه هر هفت ستاره اين آبگردان نام خاصی دارند به این ترتیب:
α - دُبه، β - مراق، γ - فخذ ،δ - مغرز، ε - جون، ζ - عناق، η - قائد.
Image and video hosting by TinyPic
نخست ستاره قطبي و صورت فلكي دب اصغر
براي يافتن اين ستاره كافي است ستاره β ( مراق) را به α ( دبه ) وصل كنيد و به اندازه پنج برابر اين فاصله، ادامه دهيد، به ستاره قطبي مي رسيد. ستاره قطبي درخشان ترين ستاره از صورت فلكي دب اصغر است. شكل كلي صورت فلكي دب اصغر - اندازه زيادي همچون صورت فلكي دب اكبر است، كمي كوچكتر و با ستارگاني كم نور تر.
Image and video hosting by TinyPic
دیگر صورت فلكي كه يافتن آن با کمک دب اكبر، آسان است، صورت فلكي عواست. پرنورترين ستاره اين صورت فلكي، سماك رامح، ستاره اي از قدر 06/0- و به رنگ زرد طلايي است كه در فهرست هاي ستاره اي از نظر درخشندگي ظاهري، چهارمين ستاره آسمان است . براي يافتن اين ستاره كافي است دسته آبگردان دب اكبر را با همان انحناي دسته ادامه داده، اولين ستاره پرنوري كه بر سرراهمان قرار مي گيرد سماك رامح است، خود صورت عوا هم هر چند كه صورت فلكي بزرگیست، اما يافتنش اندکي مشكل است كه البته با استفاده از نقشه هاي ستاره اي و کمی دقت ، حتما آن را خواهيد يافت.
Image and video hosting by TinyPic
انحنايي را كه از دسته آبگردان شروع كرده بوديد و به سماك رامح رسيده بود را همچنان ادامه دهيد. به ستاره ای سفيد و درخشان مي رسيد از قدر صفر. اين ستاره از ديدگاه درخشندگي ظاهري پانزدهمين ستاره سراسر آسمان است و نامش سماك اعزل ، پرنورترين ستاره از صورت فلكي سنبله است. سنبله صورت فلكي پهناوریست كه براي يافتنش به کمی دقت نياز مندید. سنبله از صور فلكي دايره البروجي است.
Image and video hosting by TinyPic
صورت فلكي ذات الكرسي با ستارگان درخشان و شكل مشخصش، شايد نياز چنداني به راهنما نداشته باشد. اما به هر حال براي آنانكه مطمئن ترين راه ها را راههاي راهنما دار مي دانند، همچنان دب اكبر راهنماي خوبي است. از زتاي دب اكبر ( يعني عناق ) خطي به ستاره قطبي وصل كنيد و آن را ادامه دهيد. به اندازه تقريبي خط "ستاره قطبي – عناق" از ستاره قطبي گذر كنيد به صورت فلكي ذات الكرسي كه به شكل M يا W در آسمان ديده مي شود خواهيد رسيد.

Image and video hosting by TinyPic
قيفاووس ، صورتي فلكي است كه گاه يافتن آن حتي براي آنهاكه سابقه بيشتري در نجوم دارند نيز مشكل است، كم نوري نسبي ستارگان آن، گستردگي و نيز قرار گرفتن در مسير راه شيري همه از عواملي است كه يافتن آن را سخت مي كند. براي يافتن اين صورت فلكي دو ستاره α و β دب اكبر را به هم وصل كنيد و آن قدر ادامه دهيد تا به ستاره قطبي برسيد. حال اين خط را به همان اندازه α دب اكبر-ستاره قطبي ادامه دهيد، به ستاره معروف دلتا-قيفاووس مي رسيد. معروفيت اين ستاره در تغيير نورانيت آن است بنابراين تعجب نكنيد اگر گاهي اين ستاره را درخشان مي بينيد و گاهي خيلي كم نور.
Image and video hosting by TinyPic

اكنون به سراغ آن دسته از صوَر فلكي برويم كه كمي دورتر هستند و شايد در شب هاي فصل تابستان نتوانيد آنها را ببينيد. ستاره دلتا دب اكبر(مغرز) را به آلفا دب اكبر(دبه) وصل كنيد و حدود 4 برابر آن ادامه دهيد. ستاره اي بسيار پرنور به نام عيوق(آلفاي ارابه ران) را مي بينيد. اين ستاره با قدر 05/0+ ششمين ستاره پرنور آسمان است. صورت فلكي ارابه ران هر چند صورت بزرگيست اماشكل پنج ضلعي آن به خوبي در آسمان پيداست و مشكل چنداني براي يافتن آن نداريد.
Image and video hosting by TinyPic

صورت دو پيكر يا دوقلوي آسماني هم صورت فلكیي است كه براي يافتن آن مي توانيد از دب اكبر استفاده کنید. کافیست دلتای دب اکبر(معرز) و بتاي دب اكبر ( مراق) را به يكديگر وصل كنيدو حدود سه برابر آن را ادامه دهيد به اين ترتيب ستاره درخشان بتا از صورت فلكي دو پيكر ( جوزا ) را مي بينيد. با استفاده از ستارگان درخشان دو پيكر و مراجعه به نقشه ستاره اي می توانید كل اين صورت فلكي را بیابید.
Image and video hosting by TinyPic

و بالاخره شير آسماني، صورت ديگري است كه يافتن آن از طريق دب اكبر آسانست. اگر ستارگان دلتا و گاماي دب اكبر را به هم وصل كنيد و از سوي گاما به اندازه تقريبي 8 برابر ادامه دهيد به ستاره به نسبت سرخرنگي به نام قلب الاسد مي رسيد. آلفاي اسد ( شير ) با قدر 35/1+ از ستارگان پرنور آسمان است. بر فراز اين ستاره، پنج ستاره كم نور تر با آرايشي به شكل يك علامت سئوال ديده مي شود كه در اصل سر شير را تشكيل مي دهد و كمي دورتر و در سوي چپ اين علامت سئوال، مثلثي قائم الزاويه كه انتهاي تنه شير را مي سازد ديده مي شود.
Image and video hosting by TinyPic

اكنون با استفاده از صورت فلكي دب اكبر 8 صورت فلكي ديگر را يافته ايد كه البته با هر يك از اين صوَر، تعدادي صورت ديگر را خواهيد يافت. به اين ترتيب، مجموعه اي از صوَر فلكي را مي توانيد بيابيد و اندك اندك در شناخت آنها مهارت هاي لازم را بيابيد.
برای مطالعه انگلیسی این مطالب و یافتن مراجع انگلیسی، اینجا را ببینید

۶ نظر:

ناشناس گفت...

ba salam
hamitori az tarighe site Sobhaneh webbloge shoma ro sar zadam; baraye man kheili ajibeh keh nam haii keh rooye setareh o ... gozashtid be shedat arabi ya arabizeh shodeh hastand! ettela'ate nojoomie bandeh aslan khoob nist o dar morede esma ham hatta kheili ashnaii nadaram ama shoma keh too in reshteh fa'al hastid o mokhatabetoon irania o bishtar ham javoonha hastand lotfan az esmahaye farsi estefadeh konid!
chi mishod be jaye Dob begid khers, be jaye Asad begid Shir, be jaye Ghifavoos keh ehtemalan dar asl Key kavoos boodeh be dorosti nam bebarid!
dar har hal man ro be yade zamani andakht keh kholafaye arab too iran hokoomat mikardand!

movaffagh bashid

ناشناس گفت...

آمده بودم تشکر کنم بابت این راهنمای آسمان که این چندوقت اتفاقا لازم داشتم و کمی یادم رفته بود جای صور فلکی که این کامنت رو دیدم. خنداده دار یه خورده! خب اینا اسمشون همنهاست که نوشته شده. سالهاست که به این اسامی شناخته می شن نمی شه که عوضشون کنیم و فارسی نگاری؟ اونوقت مثلا اسم فوبوس و دیموس که نه فاریسه و نهعربی ترجمه فارسی کنیم چی بذاریم؟ اونوقت دیگه کی می فهمه چیو می گیم؟ راجع به یه سری مسائل باید کوتاه اومد عزیزم. فرهنگستان زبان فارسی به اندازه کافی همه چیو قاطی کرده ما هم بهش اضافه نشیم!
ببخشیدا من این همه غر زدم تو کامنتدون یوبلاگتون

ناشناس گفت...

dar javabe dooste geramai 'Eh-Serin':
chera azize man khandeh dareh? albatteh hagh dari, choon man ham pish az ina shayd mesle shoma fekr mikardam. ama bezar chand ta nokteh ro begam ta khodet ghezavat koni:

1-pish az hameh shoma ro da'vat mikonam be kheili az sitaye setareh shenasi ya oona keh dar moredesh matlab daran sar bezanid o bebinid keh barabarhaye farsie hameh oon satareh ha mojoodeh, masalan Wiki ro bebinid.

2-ageh shoma ham majboor boodi har bar bara ye eddeh kharejie nafahm tozih bedid keh Irania Arab nistand o Pars (Persian En, Perse Fr etc.) hastan shayad kamtar mikhandidi! chon mididi keh aslan daneshe setareh shenasi ro bishtar kare daneshmandaye irani boodeh ama badbakhtaneh be zabane arabi neveshtan! (hatman Khalifeh mikhasteh!)

3-ageh shoma ham majboor boodi bara ye ostade bozorgvar too ye daneshgahe motabare faranceh benevisi keh 'khanome mohtaram: ketabi keh shoma neveshtid ba onvane "Honare A'raab" too bishtare naghashia o aksash she're farsi neveshteh!!, oonvaght shayad kamtar mikhandidid...

4-bad salighegihaye farhangestan jaye khodesh ama bedoonid inha ro Arabe aziz hameh ro daran be name khodeshoon sabt mikonan! alan midoonid Poor Sina (Aboo Ali sina) Arab shodeh? Shahrzade! ghesseh goo Arab shodeh? Aboo reihan, Razi, Etc. ??!! bara inkeh oona hameh be har dalil arabi neveshtan asareshoon ro...

bebakhshid, vaghean inja jaye in sohbata nabood vali khob, delam nayoomad nagam!
ba arze poozesh az dooste azize aghaye Azadegan.

pegah گفت...

dooste aziz salam
zemne tashakor va arze khaste nabashid khedmate shoma
man daneshjoye reshteye memari v mobtadi (va hata paeen tar)dar hiteye nojom hastam ama dalile inke be in hite sari zadamo mobtadi shodam:-)ine ke in term baraye darse tarhe memari khodam mozoe moze nojom ro entekhab kardam
va hala mikhastam age emkanesh bashe az shoma ke az alaghemandan in reshte hastin komak begiram man mikham sakhtemoni ba karbarie moze nojom tarahi konam ke baraye formesh v kheili chizhaye dige etelaate nabi az nojom ehtiaj daram dar in zamine khodam meghdari etelaat be dast avordam ama mikhastam nazare shoma ro ham be2nam v hamchenin etefaghat nab v mojeze goneyi agar dar in hite hast age emkanesh hast be man moarefi konin ta peigiri konam va age beshe estefade,dar in kar ham har egtelaate kochiki ham be darde man mikhore
age komakam konid mamnun misham

A-Namazi گفت...

daste shoma dard nakonad
A-Namazi

azade گفت...

mercccccccc